Ο μεγάλος αδερφός τα βλέπει όλα

Αντιδράσεις, ήπιες και έντονες, στα social media, από απλούς πολίτες, από πολιτικούς, από διάσημους και άγνωστους. Αυτά προκάλεσε ο διάλογος μεταξύ παιχτών του reality "Big Brother", στον οποίο ένας από τους συμμετέχοντες είπε πως "πάω κάθε μέρα σε μια, να αδειάσω το πακέτο...αλλιώς έχει βιασμό", δίχως οι διπλανοί του, επίσης άνδρες, να αντιδρούν. 

Λίγο αργότερα ο παίκτης απομακρύνθηκε, ενώ ένας σημαντικός αριθμός χορηγών αποφάσισε να εγκαταλείψει το παιχνίδι. Φαινομενικά όλα κύλησαν "ομαλά". Ένας άνθρωπος έκανε μια χυδαία δήλωση, υπήρξαν αντιδράσεις, απομακρύνθηκε, η χρηματοδότηση της παραγωγής μειώθηκε. Είναι όμως έτσι; Αρκεί η απομάκρυνση του παίχτη, έπειτα από μια δημόσια κατακραυγή, αλλά και τα στημένα λόγια του "Μεγάλου Αδελφού" περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων; 

Η ερώτηση είναι ρητορική. Από την αρχή της εκπομπής, με την επιλογή συγκεκριμένων ανθρώπων, ήταν προφανές πως η εκπομπή στόχευε στη δημιουργία ενός εκρηκτικού κλίματος μέσα στο σπίτι, με μοναδικό στόχο -μαντέψτε- την τηλεθέαση. Οι τσακωμοί, τα ρατσιστικά, ομοφοβικά και σεξιστικά σχόλια δεν αποτελούν εξαίρεση για το συγκεκριμένο τηλε - παιχνίδι, αλλά πολύ περισσότερο τα υλικά πάνω στα οποία δημιουργήθηκε και τα οποία ευελπιστεί να επεξεργαστεί με διάφορους τρόπους, έτσι ώστε να παραμένει στο επίκεντρο. 

Ας αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια σημεία που επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα. Ο Αλέξανδρος Αλεξανδρίδης, ο παίχτης που έφυγε, δήλωνε πως είναι "άνδρας κυνηγός", ενώ σε άλλο βίντεο που δημοσιεύθηκε φαίνεται να παραδέχθηκε πως έχει κάνει φυλακή για ξυλοδαρμό και πως κυκλοφορεί με μαχαίρι. Επίσης, είχε πει πως οι χοντρές γυναίκες δεν είναι γυναίκες, αλλά και ότι δεν αντέχει τους ομοφυλόφιλους.  Η Ράνια Καραγιάννη, έχει τατουάζ στο χέρι της την εξής φράση : "Αν δεν γεννιόμουν Ελληνίδα, να μην γεννιόμουν ποτέ". O Δημήτρης Πυργίδης δήλωνε πως έχει "αδυναμία στις εντυπωσιακές γυναίκες". Ο Χρήστος Μακρίδης, αναφερόταν στους μετανάστες με τον όρο "εισβολείς". Θίγονται σε κάποια από αυτές τις περιπτώσεις τα ανθρώπινα δικαιώματα; Άλλη μια ρητορική ερώτηση. 

Όταν λοιπόν η παραγωγή διαθέτει αυτό το μείγμα που ζέχνει ρατσισμό, ομοφοβία και σεξισμό, και επιλέγει να προσθέσει παίχτες ανοιχτά ομοφυλόφιλους, έναν μετανάστη και γυναίκες τις οποίες χρησιμοποιεί με μοναδικό γνώμονα την εξωτερική τους εμφάνιση, εστιάζοντας μόνιμα σε επίμαχα σημεία και τραβώντας πλάνα με συγκεκριμένο τρόπο, γίνεται αντιληπτό θεωρώ πως είναι στόχευση και όχι απλώς λάθος η προβολή διαρκώς κατακριτέων απόψεων, οι οποίες ενδεχομένως να διωχθούν και ποινικά. Όσον αφορά την απομάκρυνση, στον σταθμό δεν αξίζει ούτε μισό "μπράβο", διότι μετά τις αντιδράσεις ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Υπήρξαν άλλωστε πολλές περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσε να παρέμβει. 

Ένα ακόμη αρνητικό είναι πως, σε μια περίοδο που ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας παλεύει με τον ρατσισμό, τον σεξισμό και γενικά προσπαθεί να καθιερώσει ένα καθεστώς ισότητας και αλληλεγγύης, την ώρα που η δίκη της Χρυσής Αυγής πλησιάζει, με περιπτώσεις όπως η Τοπαλούδη, με δολοφονίες μεταναστών, αλλά και ως ένα βαθμό κεκτημένο το γεγονός πως και μόνο στο άκουσμα τέτοιου είδους αντιλήψεων ενεργοποιούνται ταχύτατα τα κοινωνικά αντανακλαστικά, όπως στη περίπτωσή μας, ο ΣΚΑΪ επιλέγει να επαναφέρει όχι μόνο στο προσκήνιο αλλά και στη δημόσια σφαίρα απόψεις οι οποίες θα ακούγονταν ίσως σχεδόν φυσιολογικές δεκαετίες πριν. Ευχάριστο όμως είναι πως αυτή τη φορά κάτι τέτοιο δεν πέτυχε. Όσοι και όσες τάσσονται μαζί με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, με τις γυναίκες σαν ισότιμα ανθρώπινα όντα και όχι ως δοχεία, οι αντιφασίστες, αυτοί που διαδηλώνουν, μοιάζουν σαν "φασαρία" μπροστά στη "κανονικότητα", όμως για άλλη μια φορά αντέδρασαν, έστω και από το πληκτρολόγιο, όπως κάνω κι εγώ τώρα. 

Unsplash - Matthew Henry

Ο "Μεγάλος Αδερφός" φαίνεται πως προσπαθεί να παίξει μαζί μας. Η ίδια η λογική του reality ακολουθεί τη "λογική της κλειδαρότρυπας", που σημαίνει πως οτιδήποτε ιδιωτικό καταργείται, ενώ η αποποίηση της αξιοπρέπειας αποτελεί κανόνα. Ο "Μεγάλος Αδερφός" τα βλέπει όλα. Όπως και στο μυθιστόρημα του Όργουελ "1984", στο οποίο ο "Μεγάλος Αδερφός" θέλει να γνωρίζεις πως τα βλέπει όλα, έτσι ώστε να βρίσκεσαι μόνιμα σε ένα καθεστώς φόβου μήπως κάνεις μια λάθος κίνηση η οποία θα θεωρηθεί εχθρική απέναντι στο καθεστώς. Ενώ λοιπόν γνωρίζουμε πως ο Big Brother τα παρακολουθεί όλα στο σπίτι, θέλει να μας πείσει πως αυτό δεν συμβαίνει, πως παρακολουθεί κάποια ενώ άλλα του διαφεύγουν. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η απομάκρυνση του Αλεξανδρίδη, την ώρα που η πορεία της εκπομπής μαρτυρούσε πως δεν θα αργήσει να ακουστεί κάτι τέτοιο. 

Ο Γουίνστον, ο κεντρικός ήρωας του "1984", αναρωτιέται σε κάποιο σημείο, όντας αντιμέτωπος με το καθεστώς, πώς είναι δυνατόν 2 + 2 να κάνουν 5; Στο τέλος όμως, έπειτα από βασανιστήρια, καταλήγει να αγαπά τον Μεγάλο Αδερφό. Ας ακολουθήσουμε τον αντίθετο δρόμο. 

Γιάννης Τσεκούρας